B.Ed | Syllabus | Books| career prospects | Advanced Course | Job Profile and salary

рдмीрдПрдб (рдмैрдЪрд▓рд░ рдСрдл рдПрдЬुрдХेрд╢рди)

рдмैрдЪрд▓рд░ рдСрдл рдПрдЬुрдХेрд╢рди (рдмी.рдПрдб) рдПрдХ 2-рд╡рд░्рд╖ीрдп рд╕्рдиाрддрдХ рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рд╣ै рдЬो рдЖрдкрдХो рд╢िрдХ्рд╖рдг рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╕ंрдмंрдзिрдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдХैрд░िрдпрд░ рдмрдиाрдиे рдоें рд╕рдХ्рд╖рдо рдмрдиाрддा рд╣ै।

рдмी.рдПрдб рдкाрдд्рд░рддा

  • рдмैрдЪрд▓рд░्рд╕ рдСрдл рдПрдЬुрдХेрд╢рди рдХे рд▓िрдП рдкाрдд्рд░рддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдпोрдЧ्рдпрддा рдХिрд╕ी рдоाрди्рдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдмोрд░्рдб рдпा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕े 10 2 рдоें 50-55% рдХा рдХुрд▓ рдпोрдЧ рд╣ै рдпा рдЖрдкрдХो рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдХрд░рдиी рд╣ै।
  • B.Ed рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХे рд▓िрдП рдХोрдИ рдЖрдпु рд╕ीрдоा рдирд╣ीं рд╣ै। рдмी.рдПрдб рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХे рд▓िрдП рдкाрд╕ рдк्рд░рддिрд╢рдд рдХॉрд▓ेрдЬ рд╕े рдХॉрд▓ेрдЬ рдоें рднिрди्рди рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै।
  • рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े, рдЗрд╕ рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдХो рдЖрдЧे рдмрдв़ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХोрдИ рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдЖрдпु рд╕ीрдоा рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдирд╣ीं рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдХुрдЫ рдХॉрд▓ेрдЬ рдЗрд╕ рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХे рд▓िрдП рди्рдпूрдирддрдо 19 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рдоांрдЧрддे рд╣ैं।
B.Ed рд╣ाрдЗрд▓ाрдЗрдЯ

рдХोрд░्рд╕ рд╕्рддрд░

рдЕрд╡рд░

рдХोрд░्рд╕ рдХी рдЕрд╡рдзि

2-5 рд╕ाрд▓

рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХा рдк्рд░рдХाрд░

рд╕ेрдоेрд╕्рдЯрд░ 

рдкाрдд्рд░рддा

рдХिрд╕ी рдоाрди्рдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдмोрд░्рдб рдпा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕े рдХрдХ्рд╖ा 12 рдоें 50-55% рдЕंрдХ


B.Ed рд╕िрд▓ेрдмрд╕

рдмी.рдПрдб рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдХी рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рдпोрдЬрдиा рдХो рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд╕े рд╕ंрд░рдЪिрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рддाрдХि рдЖрд╡ेрджрдХों рдХो рдЙрди рд╕рднी рджृрд╖्рдЯिрдХोрдгों рд╕े рдкрд░िрдЪिрдд рдХрд░ाрдпा рдЬा рд╕рдХे рдЬो рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкрдиे рдкेрд╢े рдоें рджेрдЦрдиे рдЪाрд╣िрдП। рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо 4 рд╕ेрдоेрд╕्рдЯрд░ рдоें рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдФрд░ рд╕ैрдж्рдзांрддिрдХ рджोрдиों рд╡िрд╖рдп рд╣ोрддे рд╣ैं। рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдХा рд╡рд░्рд╖-рд╡ाрд░ рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдиीрдЪे рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै:

рд╡рд░्рд╖ 1

рд╡рд░्рд╖ 2

 

рдмрдЪрдкрди рдФрд░ рдмрдв़рддा рдЬाрдиा 

рдХाрд░्рдпрдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рд╕ाрде рдЬुрдб़ाрд╡

 

рд╕рдордХाрд▓ीрди рднाрд░рдд рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा

рдкूрд░्рд╡ рдЗंрдЯрд░्рдирд╢िрдк

 

рд╡िрд╖рдпों рдХी рд╢िрдХ्рд╖ाрд╢ाрд╕्рдд्рд░ 

рдЗंрдЯрд░्рдирд╢िрдк

 

рднाрд╖ाрдПं рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдХे рдкाрд░ 

рдкोрд╕्рдЯ рдЗंрдЯрд░्рдирд╢िрдк

 

 рдЖрдИрд╕ीрдЯी рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдЕрдиुрдк्рд░рдпोрдЧों рдХो рд╕рдордЭрдиा 

рд╢िрдХ्рд╖ा рдоें рдХрд▓ा 

рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо

 

рдПрдХ рд╕рдоाрд╡ेрд╢ी рд╕्рдХूрд▓ рдмрдиाрдиा 

рд╕ीрдЦрдиा рдФрд░ рд╕िрдЦाрдиा

 

рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп, рдпोрдЧ рдФрд░ рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा

рд╕ीрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдоूрд▓्рдпांрдХрди 

рд╕्рд╡рдпं рдХो рд╕рдордЭрдиा 

рд╕्рдХूрд▓ рдХी рдХुрд░्рдХी 

рдкрдв़рдиा рдФрд░ рдЧ्рд░ंрдеों рдкрд░ рдЪिंрддрди рдХрд░рдиा


рдкुрд╕्рддрдХें 

  • рдмिрд╕्рддрд░। рдЖрд░рдкीрдПрдЪ рд╕ंрдкाрджрдХीрдп рдмोрд░्рдб рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЧाрдЗрдб
  • рдЗрдЧ्рдиू рдмी рдПрдб। рдЖрд░ рдЧुрдк्рддा рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЧाрдЗрдб рдФрд░ рдкिрдЫрд▓ा рдкेрдкрд░ (рд╣рд▓)
  • рдмिрд╕्рддрд░। рднाрд░рддी рд╢рд░्рдоा рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рджेрд╢िрдд
  • рдЖрднा рдорд▓िрдХ рдж्рд╡ाрд░ा рдЯीрдЪिंрдЧ рдПрдк्рдЯीрдЯ्рдпूрдб рдПंрдб рдПрдЯीрдЯ्рдпूрдб рдЯेрд╕्рдЯ
  • рд╡िрд╢ेрд╖рдЬ्рдЮ рд╕ंрдХрд▓рдиों (рдЕрд░िрд╣ंрдд) рдж्рд╡ाрд░ा рдЧुрд░ु рдЧोрдмिंрдж рд╕िंрд╣ рдмीрдПрдб рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдкूрд░्рдг рд╕рдлрд▓рддा рдкैрдХेрдЬ
  • рджिрд▓्рд▓ी рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдмीрдПрдб рдЬेрдИрдИ
  • рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рджाрд░्рд╢рдиिрдХ рдоाрдорд▓े: рд░рд╕्рдХ
  • рд╢िрдХ्рд╖ा рджрд░्рд╢рди: рдЖрд░.рдПрд╕. рдкांрдбे
  • рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди: рдЕрдирдоोрд▓ рдк्рд░рдХाрд╢рдХ
  • рдмाрд▓ рд╡िрдХाрд╕: рдИрдкी рд╣рд░्рд▓ोрдХ
  • рдк्рд░рдзाрдиाрдз्рдпाрдкрдХ рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХे рддрд░ीрдХे: рдЬेрд╕ी рдЕрдЧ्рд░рдиिрдпा
  • рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХे рддрд░ीрдХे рдФрд░ рддрдХрдиीрдХ: рдПрд╕рдХे рдХोрдЪрд░


рдЬॉрдм рдк्рд░ोрдл़ाрдЗрд▓

рдХाрдЙंрд╕рд▓рд░, рд╢िрдХ्рд╖рдХ, рд╕рд▓ाрд╣рдХाрд░, рд╢िрдХ्рд╖ा рд╢ोрдзрдХрд░्рддा, рд╕ाрдордЧ्рд░ी рд▓ेрдЦрдХ рдФрд░ рдЕрди्рдп

рдмी.рдПрдб рд╕्рдХोрдк

рдЗрд╕ рдХोрд░्рд╕ рдоें рд╕्рдиाрддрдХ рдХी рдкрдв़ाрдИ рдкूрд░ी рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдЖрдк рдЙрдЪ्рдЪ рдЕрдз्рдпрдпрди рдХे рд▓िрдП рднी рдЬा рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЖрдкрдХे рд▓िрдП рдХрдИ рдЙрдЪ्рдЪ рдбिрдЧ्рд░ी рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ैं। рдиीрдЪे рдЪрд░्рдЪा рдХी рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдоों рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рдХे рдХुрдЫ рдиीрдЪे рджिрдП рдЧрдП рд╣ैं:

  • рдПрдордПрдб: рдоाрд╕्рдЯрд░ рдСрдл рдПрдЬुрдХेрд╢рди рдпा рдПрдордПрдб рд╢िрдХ्рд╖ा рдоें 2 рд╕ाрд▓ рдХी рд╕्рдиाрддрдХोрдд्рддрд░ рдбिрдЧ्рд░ी рд╣ै। рдЗрд╕ рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЖрдк рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд╕рднी рдкрд╣рд▓ुрдУं рдФрд░ рд╡िрд╖рдпों рдХा рдЧрд╣рди рдЬ्рдЮाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдХुрдЫ рдХॉрд▓ेрдЬों рдоें, рдЗрд╕ рдХोрд░्рд╕ рдХो 1 рд╕ाрд▓ рдХे рд▓िрдП рднी рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।M.Ed рдХो рдЖрдЧे рдмрдв़ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдкрдХो B.Ed рдоें 50% -60% рдЕंрдХ рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП।
  • рдкीрдПрдЪрдбी (рд╢िрдХ्рд╖ा): рд╢िрдХ्рд╖ा рдоें рдбॉрдХ्рдЯрд░ेрдЯ рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рдпा рдкीрдПрдЪрдбी (рд╢िрдХ्рд╖ा) рд╢िрдХ्рд╖ा рдоें рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рдбिрдЧ्рд░ी рд╣ै рдЬिрд╕े рдХेрд╡рд▓ рддрднी рдкूрд░ा рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдЬрдм рдЖрдкрдиे рд╢िрдХ्рд╖ा рдоें рдЕрдкрдиे рд╕्рд╡ाрдоी рдХो рдкूрд░ा рдХрд░ рд▓िрдпा рд╣ो। рдкीрдПрдЪрдбी рдкूрд░ा рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж, рдЖрдк рд╡िрднिрди्рди рдЖрдХрд░्рд╖рдХ рдиौрдХрд░ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдХे рд▓िрдП рдЦुрд▓े рд╣ैं।


рдмी.рдПрдб рдЬॉрдм्рд╕ рдФрд░ рд╕्рдХोрдк

рдмी.рдПрдб рд╕्рдиाрддрдХ рдиौрдХрд░ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдЕрдкрдиे рдХрд░िрдпрд░ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХे рд▓िрдП рд╡िрднिрди्рди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдХे рд▓िрдП рдЦुрд▓े рд╣ैं рдЬिрд╕рдоें рдиौрдХрд░ी рдХे рд▓िрдП рдХрдИ рднрдд्рддे рд╣ैं। рдмैрдЪрд▓рд░ рдСрдл рдПрдЬुрдХेрд╢рди рдЬॉрдм рдк्рд░ोрдлाрдЗрд▓ рдоें рд╕े рдХुрдЫ рдиीрдЪे рджिрдП рдЧрдП рд╣ैं:

 рдЬॉрдм рдкॉрдЬिрд╢рди 

рдиौрдХрд░ी рдХा рд╡िрд╡рд░рдг 

рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рд╡ेрддрди 

рдЕрдз्рдпाрдкрдХ

рдПрдХ рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдХा рдХाрдо рдЫाрдд्рд░ों рдХे рд▓िрдП рд╕рдмрдХ рддैрдпाрд░ рдХрд░рдиा рдФрд░ рдлिрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╕рднी рд╕्рддрд░ों рдкрд░ рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдХрд░рдиा рд╣ै।

3 рд▓ाрдЦ

 рдкрд░ाрдорд░्рд╢рджाрддा

рдЙрдирдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░рдиा, рдЙрди्рд╣ें рд╕рд╣ाрдиुрднूрддि рджेрдиा рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╕рдоाрдзाрди рдХे рд╕ाрде рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиा рд╣ै 

3 рд▓ाрдЦ 

 рдХंрдЯेंрдЯ рд▓ेрдЦрдХ

 рдЙрдирдХी рднूрдоिрдХा рдЙрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рджी рдЧрдИ рд╡рд╕्рддुрдУं рдФрд░ рд╕ेрд╡ाрдУं рдХे рдмाрд░े рдоें рдЬाрдирдХाрд░ी рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдХंрдкрдиिрдпों рдХे рд▓िрдП рд╕ाрдордЧ्рд░ी рд▓िрдЦрдиा рд╣ै।

2.8 рд▓ाрдЦ  

рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╢ोрдзрдХрд░्рддा 

 рдЙрдирдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдХрд░рдиा рдФрд░ рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рд╡िрдХрд╕िрдд рдХрд░рдиा рд╣ै।

 6 рд▓ाрдЦ

 рд╕рд▓ाрд╣рдХाрд░

 рдЙрдирдХी рднूрдоिрдХा рдЕрдкрдиे рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдпा рд╕ंрдЧрдарди рдХे рдк्рд░рджрд░्рд╢рди рдХो рдмрдв़ाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕рд▓ाрд╣ рдФрд░ рд╡िрд╢ेрд╖рдЬ्рдЮрддा рд╡ाрд▓ी рдХंрдкрдиिрдпों рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рдХрд░рдиा рд╣ै। 

3.6 рд▓ाрдЦ 

 рдк्рд░рдзाрди рдЕрдз्рдпाрдкрдХ

 рд╡े рд╕्рдХूрд▓ рдХा рдЪेрд╣рд░ा рд╣ैं рдФрд░ рдпрд╣ рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░рддे рд╣ैं рдХि рдЫाрдд्рд░ рд╕ीрдЦрдиे рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдпों рдХो рдкूрд░ा рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं।

4.5 рд▓ाрдЦ 

 рдШрд░ेрд▓ू рд╢िрдХ्рд╖рдХ

рд╣ोрдо рдЯ्рдпूрдЯрд░ рд╡े рд╣ैं рдЬो рдЕрдкрдиे рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╕ेрд╡ाрдПं рджрд░рд╡ाрдЬे рдкрд░ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╡े рдк्рд░рддि рдШंрдЯे рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╢ुрд▓्рдХ рд▓ेрддे рд╣ैं।

4.5 рд▓ाрдЦ  

 

Previous
Next Post »